Prefabrik yapı projelendirmesi nasıl yapılır?
- Admin
- 3 Ağu 2024
- 3 dakikada okunur
Bu yazımızda son yıllarda yoğun talep edilen prefabrik yapılar hakkında elde edinilen tecrübelerimize değineceğiz.
"Prefabrik yapı" kavramı çok geniştir: yol yapım öğeleri, konut yapıları, endüstriyel sanayi yapıları gibi geniş bir yelpazeye yayılır. Bunlar da kendi içinde kollara ayrılır, betonarme prefabrik, çelik prefabrik, ahşap prefabrik türleri vardır.
Açıkça söylemek gerekirse prefabrik yapılarda tasarım arka plandadır, hatta mimarın rolü zayıftır. Bu tür yapılarda İnşaat Mühendisi ve Harita mühendisi önemli rol oynar.
Prefabrik yapı üzerinde konulduğu gibi öğeler fabrikada üretilip inşa alanına getirilir. Bu yüzden mimarın tasarım rolü zayıftır.
Deprem ülkesi olduğumuz için son 10 yılda özellikle 2011 Van Depremi ve 2020 Elazığ depreminden sonra prefabrik konutlar da ülkemizde tercih edilmeye başlandı. Son yaşanan Maraş depremlerinde ise konutların büyük kısmı prefabrik çelik yapılmaya başlandı. Hem imalatı ucuz hem de uygulaması hızlıdır.
Konut Prefabrik
Konut prefabriklerde iki farklı mimar rol alır. Birinde prefabrik firmasında bir mimar bu yapıları tasarlar. Tasarlar ama firmadaki bu mimarımız sadece temel üstü yapıyı tasarlar. Eğer arazi eğimliyse, temelin radye mi sürekli mi olacağı belirsiz olduğu durumlarda özel sektörde çalışan ikinci mimar devreye girer.
Müşteri, betonarme ahşap fark etmeksizin bir prefabrik ev yapmak ister. Firmaya gider bir planı beğenir ve anlaşır. Firma şunu der: Biz sadece temel üstü yapıdan sorumluyuz temel altı öğeler için özel sektörde ikinci bir mimarla anlaşman gerek. Bunlar beğendiğin planın autocad verileri. Al bunu özel sektör mimarına ver, projelendirsin.
Müşteri autocad dosyasını size getirir. Planlar bu, bunu temele oturt der. Siz de şunu yaparsınız. Bir jeoloji mühendisi araziden numune alıp değer çıkartır, bu değeri siz inşaat mühendisine verirsiniz. İnşaat mühendisi de temelinizin türünü ve yüksekliğini belirler. Siz bu değerleri mimariye ekleyip tamamlarsınız. Tüm rolünüz bu.
Yazının başında her ne kadar tasarım yolu kapalı desem de Çelik Konut Prefabriklerde bazen tasarım yolu açıktır. Eğer prefabrikte duvar paneller prefabrik değilse sadece çelik taşıyıcılar gelecektir demektir. Aşağıdaki görseldeki gibi çelik taşıyıcılarla kısıtlı oynayabilirsiniz, mekanların yerini değiştirebilirsiniz. Çünkü bu tür çelik yapılarda bordex çelik kaplama ve taş yünü yalıtım malzemeleri duvar öğesi olacaktır. Bunların ölçüleriyle rahat bir şekilde oynayabilirsiniz. Tekrarlıyorum, şayet duvarlar prefabrik gelmeyecekse tasarım yolu açıktır. Bu da fiyat politikamızı değiştirir. Eğer işin içinde tasarım var yorulacağımız anlamına gelir.
Betonarme ve çelik sanayi yapıları
Prefabrik yapılarda en büyük sektör sanayi tipi betonarme ve çelik prefabrik yapılardır. Maalesef bu sektörde tekelleşme vardır. Bu işin projelendirmesini yüklenen mimar sayısı azdır ve belli isimlerdir. Bu mimarlar da vakt-i zamanında prefabrik üretim fabrikalarında çalışmış, işi öğrenmiş, daha sonra istifa edip özel sektörde proje firması açmış kişilerdir.
Sanayi tipi prefabriklerin projesi konut projelerine göre çok basit ve az zaman alan bir süreçtir ama burada uygulama bilgisi çok büyük önem arz eder.
Eğer prefabriklerin uygulaması hakkında bilginiz yoksa ilk işiniz %99 uygulama esnasında tadilat yer. Bu da müteahhitin size küpürmesi demektir.
Prefabriklerde toprak altı temel öğeleri çok önemlidir. Bunlara soket adı verilir. Soketler kolonların içine girdiği öğelerdir.
Prefabriklerde her öğenin adını ve işlevini bilmeniz gerek. Örneğin soketlerin et kalınlığı adını verdiğimiz kalınlığı vardır. Bunlara göre parsele oturum yaparsınız. Bunu hesaba katmasanız projeniz ya ruhsat öncesi revize veya ruhsat sonrası tadilat yersiniz.
Her ne kadar uygulamaya hakim olmanız gerekir desek de burada en büyük rol İnşaat mühendislerine ve Harita mühendislerine düşer. İnşaat mühendisleri prefabrik için FAB2018 adlı özel programı kullanır. Burada kesit görünüşleri alıp size verirler. Siz de direkt kopyala yapıştır yapıp geçersiniz.
Haritacılar uygulamada büyük rol oynar. Haritacılar sizden aldıkları projeden her soketin 4 köşesi ve orta noktasını belirleyip cihazlarına yükler. Bunları arazide tek tek işler. Yani konut projesi gibi yapının 4 köşesini verip gidemezler.
Öneriler
Eğer ilk defa size bir sanayi tipi prefabrik proje önerisi geldiyse muhakkak bir prefabrik firmasına gidip ön bilgi alın, mümkün mertebe örnek proje alın.
Her inşaat mühendisi prefabrik çizemez, prefabrik çok farklı bir sektördür. Çizim programları farklıdır. Her inşaat mühendisi size ben çizerim der ama kendisi çizmez. Başkasına çizdirip komisyonculuk yapar. Muhakkak prefabrik proje çizen İnşaat Mühendisleriyle birebir iletişime geçin.
Harita mühendisi de keza İnşaat mühendisi gibi önemlidir. Her Harita Mühendisi prefabriklerin üstesinden gelemez. Muhakkak daha önce prefabriklerde çalışmış Harita mühendisleriyle irtibata geçin.
Projeyi paket aldığınızda özellikle Harita kalemlerini çıkarın. Haritacı bana ait değil. Kendiniz bir tane bulup anlaşın deyin. Çünkü Haritacıların uygulama ücreti çok yüksektir. Hatta bu tür işlerde en çok parayı haritacılar kazanır. Ters köşe olmayınız.
Daha önce prefabrik firmasında çalışmamışsanız bu tür projelerin size gelmesi çok güçtür. Çünkü prefabrik firmaları özel sektördeki mimarlarla anlaşmalıdır. Sana müşteri yolluyorum bana komisyon ver der. Ya da tam tersi olur, müteahhit firmaya gitmeden siz mimarlara gelir, siz prefabrik firmasıyla anlaşırsınız, müteahhiti size yolluyorum bana ek komisyon veya iş yollayın dersiniz.
İşte bunlar hep tecrübe....
Comments